Po czym poznać wydajną i ekologiczną pompę ciepła?

Właściciel domu podczas remontu kotłowni coraz częściej decyduje się na pompę ciepła. Pompy ciepła są również coraz chętniej wybierane, jako główne źródło ciepła w nowym domu. Wybór urządzenia uwzględniający zapotrzebowanie budynku na energię oraz warunki klimatyczne gwarantuje komfort cieplny w domu, wygodę użytkowania, niskie rachunki za energię elektryczną oraz przyczynia się do poprawy jakości powietrza w najbliższej okolicy. Okazuje się jednak, że pompa pompie nierówna.

W tradycyjnych urządzeniach grzewczych kluczowym był wybór rodzaju paliwa, które podczas spalania zapewni nam odpowiednią temperaturę w domu. Gaz ziemny, olej opalowy, węgiel kamienny – to grupa paliw kopalnych. Do grupy OZE (odnawialne źródła energii) zaliczamy pompy ciepła – urządzenia czerpiące z energii z otoczenia – gleby oraz powietrza oraz kotły na biomasę – np. na drewno i pellet drzewny.   

Do tej pory dylematy przyszłego użytkownika kotła c.o. dotyczyły przeważnie, co lepsze węgiel czy drewno… Dokonany wybór przekładał się później na estetykę i zapach kotłowni, czystość powietrza w najbliższej okolicy.    W przypadku pomp ciepła równie istotny jest wybór urządzenia z odpowiednim czynnikiem chłodniczym.

Postaw na ekologiczny czynnik chłodniczy

Coraz mniej osób chce ogrzewać dom węglem, oraz częściej wybór pada na OZE. W pompach ciepła też możemy decydować o stopniu oddziaływania na atmosfer wybierając urządzenie z odpowiednim  czynnikiem chłodniczym. Jak rozpoznać czynniki bezpieczne dla atmosfery?

Zadaniem czynnika chłodniczego w pompie ciepła jest pobieranie energii cieplnej z otoczenia – tzw. dolnego źródła. Czynnik wrze w parowniku pod niskim ciśnieniem i niską temperaturą, a później oddaje ciepło do górnego źródła w procesie skraplania.    O ile na rynku paliw tradycyjnych    nie wprowadzono uniwersalnej skali ogólnego wpływu na atmosferę, tak w przypadku pomp ciepła stosowane czynniki chłodnicze można opisać za pomocą dwóch wskaźników. GWP – Global Warming Potential – mierzy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego, natomiast wskaźnik ODP (Ozone Depletion Potential) określa potencjał niszczenia warstwy ozonowej.

Najniższym tj. najkorzystniejszym środowiskowo wskaźnikiem GWP charakteryzują się m. in. czynniki R 290 (0,02), oraz R 744 (1). Oba posiadają zerowy ODP.

Po przeciwnej stronie skali wpływu na atmosferę znajdują się czynniki chłodnicze złożone z f-gazów np. R32 – GWP 675 i R410 – GWP 2088. Skrót f-gazy oznacza fluorowane gazy cieplarniane. Są to substancje chemiczne cechujące się wysokim potencjałem tworzenia efektu cieplarnianego (GWP) i zawierające w swojej cząstce fluor. Substancje te zastąpiły stosowany niegdyś freon odpowiedzialny za tworzenie tzw. dziury ozonowej. Oznacza to że wypuszczenie do atmosfery 1kg czynnika R32 do atmosfery odpowiada uwolnieniu 675kg CO2

Warto wiedzieć, że w Unii Europejskiej uruchomiono już proces wycofywania f-gazów. Ustawa f-gazowa zakazuje od 1 stycznia 2020 r. wprowadzania do obrotu czynników chłodniczych o GWP 2500 lub większy.    W kolejnych latach zakazem objęte będą czynniki chłodnicze o GWP równym lub większym 750.   

Nie ma obaw o pompy ciepła z czynnikiem chłodniczym R290 oraz R744. Te pozostaną. Na takie urządzenia warto postawić, tym bardziej, że są obecnie wytwarzane przez polskich producentów m.in. firmy: Defro, Galmet, Kołton i Kostrzewa. Polscy producenci mając na względzie zapisy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014,  które już wtedy mówiły o stopniowym ograniczaniu używania f-gazów, opracowali swoje urządzenia na czynniku ekologicznym R290 . Czynnik ten jak przedstawiają różne analizy jest wskazywany jako czynnik przyszłości. Natomiast zdecydowana większość pomp ciepła sprowadzanych z rynków wschodnich lub wytwarzana w Azji jako „brendowane” produkty zachodnich firm, to urządzenia pracujące na f-gazach. Będą one wycofywane z unijnego rynku w ciągu najbliższych lat.

Pompy niskotemperaturowe i wysokotemperaturowe

Pod względem funkcjonalności pompy ciepła możemy podzielić na urządzenia niskotemperaturowe i wysokotemperaturowe. Pierwsze z wodą zasilającą instalację o temperaturze 30-40 stopni Celsjusza sprawdzą się przede wszystkim w nowych budynkach przy ogrzewaniu podłogowym, ściennym lub sufitowym.

Natomiast w starych domach z tradycyjnymi instalacjami grzejnikami lub mieszanymi, skuteczność grzewcza jest mocno uzależniona od temperatury doprowadzanej wody. Takie domy po gruntownej termomodernizacji można ogrzewać wysokotemperaturowymi pompami ciepła, które dostarczają do instalacji wodę  nawet o temperaturze dochodzącej aż do 65-75°C i to przy zachowaniu dobrej efektywności. Wysokotemperaturowe pompy ciepła alternatywa dla np. kotłów olejowych, węglowych bądź na drewno zasilających starsze systemy grzewcze, w których temperatura wody musi być wysoka. Wymiana przestarzałego ogrzewania na paliwo stałe poprzez zastąpienie go wysokotemperaturową pompą ciepła jest objęta wsparciem Programu Czyste Powietrze.

Polskie pompy ciepła do klimatu zimnego

Program Czyste Powietrze wymaga od pomp ciepła posiadania klasy efektywności energetycznej minimum A++ (dla temperatury zasilania 55°C), na podstawie deklarowanej karty produktu i deklarowanej etykiety energetycznej. Okazuje się, że znacząca większość pomp ciepła obecnych na rynku spełnia te wymagania, jednak w przypadku azjatyckich produktów parametry te nie są potwierdzane w europejskich ośrodkach badawczych. Wielokrotnie zdarza się, że dokumentacja z parametrami azjatyckich pomp ciepła znacząco odbiega od rzeczywistych, a azjatyckie pompy ciepła nie są przystosowane do polskiego klimatu. W przypadku niskich temperatur wydajność takiego urządzenia spadnie do minimum i w efekcie urządzenie będzie pracowało w oparciu o grzałkę. Nieświadomy tego klient decydując się na tańsze urządzenie może w efekcie zapłacić wysokie rachunki za energię elektrycznną.